सहानुभूती

-संध्या पेडणेकर
एका दुकानदारानं आपल्या दुकानाच्या दारावर पाटी लावली, 'कुत्र्याची पिल्ले विकणे आहेत.'
थोड्या वेळानं एका छोट्या मुलानं काउंटरपलीकडून त्यांना विचारलं, 'पिल्लाची किंमत किती आहे?'
'400 रुपए,' दुकानदार त्याला म्हणाला. मग त्यानं त्या मुलाला विचारलं, 'तुला खरेदी करायचंय का एखादं पिल्लू?'
मुलगा थोड़ा विचारात पडलेला दिसला. मग त्यानं आपल्या खिशात हात घालून पैसे बाहेर काढले. काही रुपये आणि काही सुटी नाणी.  400 रुपए नव्हते त्याच्याजवळ. क्षणभर झाकोललेला त्याचा चेहरा पुन्हा चमकला.,  त्यानं दुकानदाराला विचारलं, 'एवढ्या पैशात मी पिल्लं एकदा पाहू शकतो का?'
'जरूर!' दुकानदारानं मोलकरणीला हाक मारली आणि त्या मुलाला पिल्लं दाखव असं तिला सांगितलं. पिल्लं तिथेच एका बॉक्समध्ये ठेवलेली होती. मोलकरणीनं तिच्याजवळ असलेली शिट्टी वाजवली आणि लगेच पाच-सहा गोंडस पिल्लं धडपडत बॉक्सबाहेर पडली आणि लुडबुडत धावू लागली.
एक पिल्लू मात्र सगळ्यांच्या शेवटी हळू हळू चालत निघालं. मुलानं लक्ष देऊन पाहिलं तेव्हा ते लंगडे आहे हे त्याच्या ध्यानात आलं.
मुलानं दुकानदाराला त्या पिल्लाबद्दल विचारलं.
दुकानदार म्हणाला, 'आम्ही त्याला डॉक्टरांकडेही नेलं होतं, पण ते म्हणाले की या पिल्लाच्या एका पायात जन्मजात काहीतरी उणीव आहे. बहुधा तो जन्मभर बरा होणार नाही. लंगडाच राहील.'
'मी हे पिल्लू खरेदी करू शकतो का?' त्या मुलानं विचारलं.
दुकानदाराची उत्सुकताही चाळवली गेली. तो मुलाला समजावत म्हणाला, 'पोरा, हे पिल्लू तुझ्या कामाचं नाही. ते तुझ्याबरोबर पळू शकणार नाही, खेळू शकणार नाही, उड्या मारू शकणार नाही.... तरीही तुला जर हेच पिल्लू हवं असेल तर मी ते तुला मोफत दिलं. घेऊन जा तू त्याला.'
तो मुलगा म्हणाला, 'नको, असं नको. मी याला घेऊन जाईन पण इतर पिल्लांसाठी तुम्ही जेव्हढी किंमत ठेवलीत तेव्हढ्याच किंमतीला मी हे घेईन. आत्ता माझ्याजवळ पैसे नाहीत, पण घरी जाऊन वडिलांकडून घेऊन मी आपणास पैसे आणून देईन.'
दुकानदाराला आश्चर्य वाटलं. त्यानं मुलाला विचारलं,'खरंच का तुला हे पिल्लू विकत घ्यायचंय?'
मुलानं थोडं मागे सरकून आपला पायजामा एका पायावरून थोडा वर उचलून धरला. दुकानदाराला तो म्हणाला, 'पाहिलंत? '
त्या मुलाचा पाय पार वाकडा मुरगळलेला होता. स्टीलच्य पट्ट्याच्या आधारे तो कसाबसा उभा होता.
गोड हसत मुलगा दुकानदाराला म्हणाला, 'मलासुद्धा धावता येत नाही काका. या पि्ल्लाला कधी वाटलं की आपल्याला समजून घेणारं कुणी असायला हवं, तर मी त्याच्यासोबत असेन ना!'